per Olivièr Daillut-Calvignac – per lo contactar
Pour écouter le texte, en occitan, lu par l’auteur (11:35), cliquez sur l’image :
Pel torista, pel passejaire, pel visitaire mai que mai, per l’amator de bèlas-arts o de pichon patrimòni quitament, es a l’encòp mesconeguda e familièra, discrèta e omnipresenta, anodina e remarcabla…
Ela, es l’eraldica, la sciéncia del blason que regís las armariás, aqueste còde identitari grafic nascut en plen Atge-Mejan e que garda uèi, après gaireben mila ans d’existéncia, tota sa fòrça estetica e simbolica.
Apareguda suls escuts dels cavalièrs e las bandièras dels princes al cors del sègle 12, l’eraldica s’espandiguèt a l’ensemble de la societat medievala del sègle 13 al sègle 15 fins a devenir un simbòl màger de la societat d’Ancian Regime, que la Revolucion cerquèt a far desaparéisser.
Aquò explica benlèu en partida lo rapòrt ambigú qu’entretenèm encara uèi en França amb aqueste art sovent mespresat mas tanben fantasmat.
Saique, d’unes i veirián d’alhors un parallèl ambe çò que coneguèt la lenga nòstra dins los dos sègles passats… Cal dire que lo blason es tanben un lengatge ambe son vocabulari e sa gramatica, sas règlas, sas nòrmas e sa poesia.
Aital, tre la naissença de l’eraldica, l’usatge apareguèt de descriure los motius pinturats suls escuts ambe de mots, dins de frasas que siaguèron pauc a pauc codificadas. La literatura occitana de l’epòca dels trobadors es claufida de referéncias als dessenhs e a las colors presents suls bloquièrs dels eròis corteses.
La Canso de la Crosada ne balha, en particular, d’exemples nombroses :
« Li escutz e las lansas e la onda qui cor
E l’azurs el vermelhs el vert ab la blancor
E l’aur fis e l’argens mesclan la resplandor » [laissa 163, linhas 70-72]
Mai tard, los eralds, vertadièrs professionals de las armariás, realizaràn de grand armorials pinturats e blasonats per recampar las armariás dels senhors originaris d’un reialme o amassats a l’escasença d’un tornèg o d’una batalha.
Tanlèu espelidas dins la societat medievala, las armariás siaguèron pas jamai reservadas a la noblesa e trobam del sègle 13 al sègle 18 d’exemples nombroses d’armariás institucionalas, borgesas o quitament paisanas.
A l’ora d’ara, l’usatge de las armariás dins la vida vidanta es totjorn plan espandit. Las collectivitats territorialas (regions, despartaments, comunas), las institucions (associacions esportivas, clubs, instituts, escòlas…), las marcas comercialas (veituras, espòrts, vins, cervezas…) son nombrosas a contunhar d’utilizar d’armariás per marcar e afortir lora identitat publica. La màger part dels lògos modèrns son d’alhors los eiretièrs dirècts de las règlas del blason edictadas i a gaireben un milenari.
… legir la seguida dins Patrimòni n°91
